Fabian Wasterval: “Muziek is een taal die iedereen begrijpt”
6 maart 2024. Door Lianne Tijhaar
Muziekdocent Fabian Wasterval moedigt zijn leerlingen aan om ruimte in te nemen. “De wereld mag jou horen.”
Na het vwo wilde muziekdocent Fabian Wasterval studeren aan een muziekinstituut. Hij werkte hard voor zijn toelating, maar werd op het laatste moment afgewezen. Hij kon maar beter een andere carrière kiezen, was het advies. Dat was pijnlijk.
Fabian bleef zijn hart volgen en is inmiddels muziekdocent, koordirigent en arrangeur voor een orkest. Toch begint hij zijn Maaktaal-lessen op basisschool Reggewinde met het verhaal over de afwijzing.
Waarom begin je je lessen met een kwetsbaar verhaal over jezelf?
“Ik wil de leerlingen kwetsbaarheid geven voordat ik ze vraag om hun eigen kwetsbaarheid te tonen, want het is spannend om in een groep te zingen. Ik kan wel als een artiest voor de groep gaan staan en laten zien dat ik durf te zingen, maar het is veel veiliger als ik mezelf als mens laat zien. Ik vertel dat ik een probleem heb gehad. Daar kies ik een lied bij. Dat ga ik zingen.”
Waarom gaat muziek volgens jou over taal?
“Muziek is een taal die iedereen begrijpt. Iedereen voelt ritme. Alle kinderen horen of een toon kort of lang is, hoog of laag, zacht of luid. Met die taal kun je samen een verhaal vertellen. Voor mij gaat muziek over storytelling.”
“Als ik een lied introduceer in mijn klas, dan vraag ik me van tevoren af waarom we dat gaan zingen. Wat wil ik de kinderen laten ervaren en waarom is dit relevant? Zal het lied hen helpen op een of andere manier? Er moet een gevoel van urgentie ontstaan om samen te gaan zingen. De muzikale lessen zoals ‘op toon zingen’ komen daarna wel. Je moet een verhaal willen vertellen. Ik wil niet dat mijn les een zangles wordt.”
Soms laat Fabian de leerlingen zelf een lied of een rap schrijven. “Als ik de kinderen zelf een lied laat schrijven, dan ben ik niet actief aan het controleren op spelling”, zegt hij. “Ik werk liever aan lichaamshouding en de inhoud van een lied. We werken aan zelfvertrouwen, zodat kinderen zich veilig voelen om hun gedachten onder woorden te brengen. Het is lastig kwantificeerbaar, maar ik ben ervan overtuigd dat wanneer je iets kunt zingen, je het daarna ook beter kunt lezen. Om iets te kunnen lezen, moet je het eerst horen in je hoofd, en daar helpt zingen enorm bij.”
Ik ben geen robot
Momenteel zijn alle Maaktaal-docenten bezig met het schoolbrede thema ‘emoties’. Om het thema te introduceren, voerde Fabian een theatrale voorstelling op voor alle leerlingen. Daarin maakten de leerlingen kennis met Robbie de Robot, die geen emoties heeft. Voor zijn muziekles vond Fabian een passend lied dat daarbij aansluit.
“In dit lied zit de tekst ‘Ik ben geen robot, zeg me niet steeds wat ik moet doen’”, vertelt Fabian. “Eerst zingen de kinderen dat heel voorzichtig en lief. Dan vraag ik aan ze welk gevoel er bij die zin past. Dat is boos of geïrriteerd, zeggen ze dan, waarna ik vraag of ze het dan ook niet zo moeten zingen. Dan merk je dat ze op een andere toon gaan zingen. Ze zijn dan een verhaal aan het vertellen dat past bij hun belevingswereld. Kinderen horen vaak van hun ouders of andere volwassenen wat ze moeten doen.”
Wat probeer je de leerlingen bij te brengen?
“Dat het niet erg is om fouten te maken. Als je nieuwe dingen probeert en je doet je best, dan zul je merken dat het steeds beter gaat. Mijn doel is niet om iedereen naar het conservatorium te krijgen. Ik wil wel dat elke leerling zich gezien voelt. Als kinderen voelen dat de sfeer veilig is, dan zijn ze niet bang om te zingen. Dan gaan ze gewoon. Soms schieten ze vooruit! Ik hoop dat kinderen hun stem laten horen, ruimte durven innemen en zo zichzelf ontdekken. De wereld mag jou horen.”
Zijn lessen eindigt Fabian het liefst zingend. Soms kunnen de kinderen niet meer stoppen met zingen. Dan is de les van Fabian geslaagd: “Wanneer mijn leerlingen zingend de klas verlaten, krijg ik ze ook zingend weer terug. Bij mijn tweede les met groep 8 begonnen ze meteen te zingen, nog voordat ik een woord had gezegd.”