Onderzoekslijnen Cultuureducatie
Elke dag zetten wij ons in voor cultuureducatie in Overijssel. Met een professioneel én enthousiast team. Dit doen we omdat kinderen en jongeren het verdienen om gezond op te groeien en zich te ontwikkelen tot kritische, betrokken volwassenen. Cultuureducatie speelt daarin uiteraard een onmisbare rol. Daarom doen wij onderzoek naar de impact van cultuureducatie op de ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Binnen onze aanpak staan de komende jaren vier onderzoekslijnen centraal. De eerste drie lijnen uit CMK III – Labs, Invent2gether en Proeftuin Overijssel – zijn inmiddels afgerond. Proeftuinen krijgt een vervolg. Deze trajecten hebben geleid tot waardevolle inzichten, vastgelegd in diverse films en publicaties.
In alle projecten werkten onder andere scholen, culturele aanbieders en onderzoekers intensief samen aan vernieuwende vormen van cultuureducatie. Er was ruimte voor experiment, samenwerking en verankering in de praktijk. Steeds stond de vraag centraal: hoe kan cultuureducatie een betekenisvolle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen en jongeren?
Momenteel werken we aan vier nieuwe onderzoekslijnen én aan de doorontwikkeling van Proeftuinen, waarbij we voortbouwen op de opgedane kennis en deze verder verdiepen.
DRUK! Jongeren en sociale druk
Volgens onderzoek ervaart gemiddeld 38% van de jongeren prestatiedruk. Bij meisjes en vwo’ers liggen deze percentages hoger. Daarnaast heeft 1 op de 5 jongeren last van druk om erbij te horen. Jongeren kunnen niet altijd zichzelf zijn, wat kan leiden tot een gevoel van eenzaamheid.
Deze druk verlagen bij jongeren is mogelijk. Door aandacht te hebben voor het maatschappelijk debat en de sociaal-emotionele ontwikkeling van jongeren. En door te leren accepteren dat fouten maken of anders zijn erbij hoort. Cultuureducatie is daar bij uitstek geschikt voor.
KWIJT? Verloren door technologie
Vroeger hadden we de angst dat robots steeds meer op mensen gingen lijken. Tegenwoordig lijkt het omgekeerde aan de hand. Als hersenloze smartphonezombies zitten we gemiddeld vier uur per dag te doom scrollen. We durven het gesprek met een vreemde niet meer aan te gaan. Is verbinding op een digitale manier wel echte verbinding? Of moeten we vasthouden aan het ‘echte’ contact?
Ook andere menselijke vaardigheden dreigen we te verliezen door technologie. Schrijven op school gebeurt nauwelijks meer. We tikken op laptops en besteden fijne motorische handelingen zoals tekenen uit aan computers. Analoog kloklezen kunnen veel jongeren niet meer. Technologie draagt zorg voor dingen die we lastig vinden. Maar hoe verhouden we ons als mens tot ‘lastig’ als we lastig overlaten aan technologie? Zonder wrijving immers geen glans. Is het erg dat we vaardigheden kwijtraken? Of moeten we ze ‘redden’ nu het nog kan?
MAAKTAAL Taalontwikkeling door cultuureducatie
Hoe kan cultuureducatie bijdragen aan taalontwikkeling in het primair onderwijs en gespecialiseerd onderwijs, voor nieuwkomerskinderen en statushouders? We onderzoeken verbindingen tussen cultuureducatie en taalontwikkeling vanuit een brede visie op taalonderwijs. Het gaat hierbij niet alleen om een grotere woordenschat of over grammatica. Ook om lichaamstaal begrijpen, gevoelens uitdrukken en afstemmen op de ander.
Samen met kunstvakdocenten, leerkrachten en experts onderzoeken we hoe cultuur- en taalonderwijs elkaar kunnen versterken.
TIJD! Voor gespecialiseerd onderwijs
Het project Invent2gether heeft de behoeften en de kansenongelijkheid in het gespecialiseerd onderwijs laten zien. Maar ook hoe belangrijk tijd is in de samenwerking tussen school en aanbieder. Leren en delen levert zoveel meer op. Eigenlijk is een project als Invent2gether een voorbeeld van hoe een samenwerking zou moeten, altijd en overal in cultuureducatie en onderwijs.
We blijven deze groep leerlingen en scholen ondersteunen. Welke elementen van deze aanpak hebben welke impact op de leerlingen? Dat onderzoeken we de komende vier jaar. Het kan een voorbeeld zijn voor intensievere samenwerking op andere dan gespecialiseerde scholen.
Door met Proeftuin Overijssel!
Proeftuin Overijssel is een project voor cultuuronderwijs in het voortgezet onderwijs, waarbij onderzoek centraal staat. Onderzoek naar vragen van de leerlingen zelf. Die vragen worden beantwoord op verschillende manieren, onder begeleiding van een kunstenaar.
Zo leren we jongeren anders kijken naar de wereld om hen heen. En werken we aan betekenisvolle cultuureducatie die past bij de belevingswereld van jongeren.
Er hebben al veel succesvolle Proeftuinen plaatsgevonden. En we gaan door met de Proeftuin in de beleidsperiode 2025-2028!
Eerdere onderzoeken
LABS
De LABS hebben plaatsgevonden tijdens CmKIII en is inmiddels afgerond. Maar: laat je inspireren! Lees en bekijk hier alles over de LABS en download de publicatie(s).
Cultuureducatie biedt kansen voor onderwijsvernieuwing. De mogelijkheden hiervoor hebben we vanaf 2022 op verschillende manieren onderzocht. De pilot van LABS was er daar één van.
Vanuit de landelijke CmK regeling werd een aantal LABS gefaciliteerd. Een LAB gaf scholen en cultuuraanbieders de gelegenheid om nieuwe kennis en ervaringen op te doen die zij kunnen toepassen in hun dagelijkse onderwijspraktijk binnen cultuureducatie.
Invent2gether
Het onderzoek Invent2gether heeft plaatsgevonden tijdens CmKIII en is inmiddels afgerond. Maar: laat je inspireren! Lees en bekijk hier alles over het onderzoek en download de publicatie.
Innovatie en samenwerking stonden centraal toen dertien scholen in Overijssel hun deuren openden voor het project Invent2gether. Deze scholen ontwikkelden samen met kunstvakdocenten en leraren op maat gemaakte cultuureducatieprogramma’s voor leerlingen in het gespecialiseerd en praktijkonderwijs. Het resultaat? Invent2gether: unieke, creatieve programma’s die leerlingen letterlijk en figuurlijk in beweging brachten.
Op woensdag 16 oktober 2024 zijn de resultaten van Invent2gether gepresenteerd tijdens een bijeenkomst bij Oyfo in Hengelo. De publicatie is uitgereikt aan Tijs de Bree, gedeputeerde van de Provincie Overijssel, en de prachtige Invent2gether projectdocumentaire is getoond.
Muzisch Meesterschap
Leraar zijn is een kunst. Je toont kinderen dagelijks de wereld, op een manier die hen raakt, verwondert en aanzet om iets van zichzelf en de wereld te maken. Muzisch Meesterschap is een onderzoeksproject waarin Michiel de kunsten verbindt met de pedagogische opdracht van de school.
Benieuwd naar de zienswijze én hoe deze jouw onderwijs kan verrijken?